لایه های نور در طراحی روشنایی و اثرات نورپردازی مناسب

اثرات طراحی روشنایی و نورپردازی مناسب

یک طراحی روشنایی خوب می تواند منجر به بهره وری و تمرکز بیشتر در طول روز و خواب بهتر در شب گردد. عدم نور کافی، کنتراست زیاد، تابش خیره کننده، سوسو زدن، دمای رنگ نور نامناسب، عدم تعادل روشنایی و ایجاد سایه ها، همگی می توانند فعالیت های بصری را دشوار کنند و منجر به ناراحتی بینایی و سردرد گردد.

استفاده صحیح از لایه های نور در طراحی روشنایی و ایجاد یک فضای ایده آل می تواند تاثیرات مثبتی در راحتی، سلامتی، خلق و خوی، فعالیت ها، بهره وری، معماری و زیبایی شناختی بصری داشته باشد:

 

1- تاثیر نور در راحتی

از جمله جنبه های کلیدی در طراحی روشنایی داخلی که بر راحتی افراد تاثیر می گذارد می توان خیرگی و سوسو زدن (فلیکر) را نام برد.

• خیرگی: چشم انسان می تواند با طیف وسیعی از سطوح نور از تقریبا تاریکی کامل تا نور بسیار روشن سازگار شود، اما تنها طیف محدودی از سطوح نور برای انسان راحت است. درخشندگی زیاد می تواند منجر به خیرگی شده و باعث ناراحتی بینایی، خستگی چشم و سردرد گردد و بر خلق و خوی تاثیر منفی بگذارد. این آزردگی می تواند در اثر درخشش مستقیم منابع نوری ویا انعکاس آنها بر روی سطوح براق ایجاد شده باشد. عواملی که در میزان خیرگی موثرند، شامل میزان تضاد روشنایی چراغ ها و پس زمینه، رنگ متریال محیط و زاویه ناظر نسبت منابع نوری و سطوح درخشنده است.
• سوسو زدن و یا فلیکر منابع نور: سوسو زدن به تغییرات سریع و مکرر در شدت نور اشاره دارد که باعث می شود نور ناپایدار و شکسته به نظر برسد. چشم انسان به تغییر سریع و مکرر درخشندگی نور حساس است، عموما افراد می‌توانند سوسو زدن را در فرکانس‌های 60 هرتز و پایین‌تر تشخیص دهند. زیر 60 هرتز، سوسو زدن می‌تواند باعث آزردگی بینایی، کاهش عملکرد بینایی، سردرد و خستگی چشم گردد

2- تاثیر نور بر سلامتی

نور بر سلامت عمومی افراد در ساختمان ها تاثیر بسزایی دارد. روشنایی انسان محور به حفظ تعادل فیزیولوژیکی و روانی بدن از طریق تاثیراتش بر ترشح هورمون ها، دمای بدن و خلق و خوی کمک می کند.

نور می تواند ساعت بدن ما را تغییر دهد. دانشمندان حسگری را در چشم پیدا کرده‌اند که سیگنال‌هایی را به مغز می‌فرستد تا هورمون‌هایی را که ما را هوشیار یا خواب ‌آلود می‌کنند، کنترل کند. یکی از فواید روشنایی در طول روز تنظیم ساعت بدن است که تاثیر مثبتی بر خلق و خو و جلوگیری از افسردگی دارد. برعکس، نور زیاد در شب می‌تواند خواب را مختل کند و باعث مشکلات سلامتی شود.

3- تاثیر نور در خلق و خوی

نورپردازی ابزاری عالی برای ایجاد خلق و خوی دلخواه است. طراحی روشنایی باید تعیین کند که افراد در اتاق چه احساسی خواهند داشت. با لایه بندی نور به صورت های مختلف می توان فضا های متفاوتی ایجاد کرد، از یک فضای مناسب برای مهمانی پر جنب و جوش گرفته تا یک شب آرام در خانه. طراحی روشنایی مناسب می تواند اتاق های کوچک را جادار و اتاق های بزرگ را دلپذیر کند. حتی کوچکترین تغییرات در رنگ یا روشنایی می تواند فضای اتاق را تغییر دهد. شدت نور، دمای رنگ، توزیع نور و سایه ها، همگی بر حال و هوای فضا تاثیر می گذارند.

4- تاثیر نور بر فعالیت های بصری

لایه بندی نور به طور صحیح در فضای داخلی و ایجاد تعادل در روشنایی تاثیر مثبتی بر فعالیت های روزمره دارد. مطالعه، کار، آشپزی، نظافت، خیاطی و سایر سرگرمی ها، همگی از فعالیت های روزمره هستند که نیاز به روشنایی کافی و مناسب  دارند. برخی از فعالیت ها به نور بیشتری نسبت به سایرین نیاز دارند. اگر یک دفتر کار دارید یا مطالعه می کنید، به نور بیشتری نسبت به وقتی که استراحت می کنید دارید. علاوه بر این، انواع دمای رنگ می تواند شما را هوشیار تر برای کار، و یا آماده برای استراحت کند.

5- تاثیر نور بر امنیت

روشنایی کافی می تواند از حوادث جلوگیری کند و امنیت شخص را چه در فضای داخل و چه در خارج افزایش دهد. مثلا در نورپردازی خانه، روشنایی خارجی در کنار ورودی‌های خانه می‌تواند به شما کمک کند قبل از باز کردن درب، محیط بیرون را ببینید. در داخل نیز، وجود نور کافی برای جلوگیری از حوادث، به ویژه هنگام آشپزی و نظافت بسیار مهم است.

6- تاثیر نور برافزایش بهره وری

یک نورپردازی مناسب در فضای داخلی می تواند فضایی پرانرژی و الهام بخش ایجاد کند و به رونق کسب و کار شما کمک کند. به عنوان مثال در یک نورپردازی فضای اداری که می خواهیم تمرکز و هوشیاری کارمندان را در طول بعد از ظهر که افراد بعد از ناهار خواب آلود هستند را بهبود ببخشیم، می توان نور را با دمای رنگ سردتر تنظیم کرد و بهره وری کارمندان را افزایش داد.

7- تاثیر نور در معماری و زیبایی شناختی بصری

نورپردازی به عنوان یک عنصر طراحی باید مکمل و تقویت کننده سبک معماری باشد و ویژگی های منحصر به فرد معماری را برجسته کند. به عنوان مثال از یک روشنایی عمودی مناسب بر روی دیوار می توان برای جلب توجه به بافت آن  استفاده کرد و یا از چراغ خطی می توان برای برجسته کردن خصوصیات معماری فضا از طریق امتداد یا شکستن خطوط سقف استفاده کرده و به بهبود زیبایی شناختی فضا کمک نمود.